Urodzony 17 marca 1950 r. w Ełku, zmarł 20 maja 2009 r. w Lublinie. Od 1972 r. absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydz. Prawa i Administracji, w 1978 r. doktorat, w 1990 r. habilitacja.
Od 1966 r. w Związku Młodzieży Socjalistycznej (ZMS); w latach 1970-1981 w PZPR, od 1977 do 1980 r. lektor Komitetu Wojewódzkiego (KW) PZPR. W marcu 1968 r. jako uczeń LO uczestnik manifestacji studenckich w Lublinie, przesłuchiwany po wystąpieniu w obronie kolegi zatrzymanego podczas demonstracji. Od 1972 do 1992 r. pracownik naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Prawa Karnego i Kryminologii na Wydz. Prawa i Administracji UMCS.
Od października 1980 r. w „Solidarności”, członek Komitetu Założycielskiego na Wydz. Prawa i Administracji UMCS, doradca Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego i Zarządu Regionu (MKZ/ZR) Środkowo-Wschodniego, następnie z-ca sekretarza naukowego Ośrodka Badań Społecznych przy ZR, członek zespołu redakcyjnego pisma „Solidarność Uniwersytecka. Biuletyn Informacyjny NSZZ «Solidarność» Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie”. W 1981 r. w Komitecie Uczelnianym PZPR na UMCS.
Po 13 grudnia 1981 r. w ukryciu, 21 grudnia 1981 r. zatrzymany, internowany w Ośr. Odosobnienia we Włodawie, następnie w Lublinie, zwolniony 7 kwietnia 1982 r. W latach 1982-1989 doradca Tymczasowego Zarządu Regionu (TZR) Środkowo-Wschodniego; prowadził prelekcje i udzielał pomocy prawnej działaczom podziemia; autor w podziemnym „Informatorze Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ «Solidarność»” oraz wydanej anonimowo broszury Wezwania, przesłuchania i rewizje w świetle prawa (Biblioteka Informatora Solidarność 1983 r.). W 1984 r. doradca prawny (z Krzysztofem Pachołem) mieszkańców Boniewa przy zaskarżeniu wyborów w gm. Fajsławice, 28 września 1984 r. Sąd Najwyższy unieważnił wyniki wyborów tamże. Współorganizator (z żoną Małgorzatą Bielecką-Hołdą) w swoim mieszkaniu projekcji filmów paryskiego Video-Kontaktu (we współpracy z Wacławem Białym i Tadeuszem Kuczumowem). We wrześniu 1988 r. członek Grupy Roboczej na rzecz Relegalizacji „Solidarności” na UMCS.
Od kwietnia 1989 do 1990 r. członek Komitetu Obywatelskiego (KO) „Solidarności” Województwa Lubelskiego (od 30 kwietnia 1989 r. KO „Solidarność” Lubelszczyzny). W latach 1989-1992 delegat na kolejne Walne Zebranie Delegatów (WZD) Regionu Środkowo-Wschodniego, członek ZR. W latach 1990-1991 działacz Ruchu Obywatelskiej Akcji Demokratycznej i Unii Demokratycznej (ROAD/UD) w Lublinie. Od 1991 r. kierownik Katedry (później Zakładu) Prawa i Polityki Penitencjarnej na Wydz. Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego; W latach 1992-2002 kierownik (od 1997 r. prof. nadzw.) Zakładu Praw Człowieka na Wydz. Politologii UMCS; od 2002 r. prof. nadzw. w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie; członek Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności, w okresie od 1989 do 1997 członek Komisji ds. Reformy Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości, 1999-2000 Zespołu ds. Nowelizacji Kodyfikacji Karnych przy Ministrze Sprawiedliwości, następnie Komisji ds. Reformy Prawa Karnego przy Prezydencie RP, ekspert w pracach komisji sejmowych. Od 1995 r. członek Komitetu Helsińskiego w Polsce, od 1996 r. Zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, od 2008 r. wiceprezes. W latach 2004-2007 członek Europejskiego Komitetu Zapobiegania Torturom, od 1994 r. prezes Towarzystwa Prawniczego w Lublinie. Członek redakcji czasopism prawniczych, autor wielu publikacji z zakresu prawa karnego.
W 1998 r. wyróżniony Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Srebrną Odznaką za Zasługi w Pracy Penitencjarnej w 2007 r.
W latach 1982-1989 rozpracowywany przez Wydz. III Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej i Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych (KW MO/WUSW) w Lublinie w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania (SOR) krypt. Skorpion.