Kapturkiewicz-Szewczyk Maria

Urodziła się w dniu 29 listopada 1931 r. w Tymbarku k. Limanowej, zmarła 17 marca 2013 r. w Puławach.

Ukończyła Liceum Technik Sztuk Plastycznych w Bielsku-Białej w 1955 r.

W latach 1955-59 była instruktorem plastycznym w Powiatowym Domu Kultury w Puławach, 1959-95 w Młodzieżowym Domu Kultury tamże. Wkrótce z Władysławem Klępką i Zbigniewem Pieleszkiem utworzyła grupę plastyczną „Absolwent”, co było ewenementem w życiu artystycznym miasta w tamtych, post stalinowskich czasach. Uprawiała malarstwo realistyczne, a także symboliczne i pełne niezwykłej ekspresji.

Od 1972 była członkiem Towarzystwa Przyjaciół Puław, współorganizatorką imprez kulturalnych w rocznice patriotyczne oraz spotkań z artystami. Dzięki niej w 1972 roku powstał puławski oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Ona też walnie przyczyniła się do otwarcia lokalnego obserwatorium astronomicznego w 1994 r. Była też rzeźbiarką i malarką, zajmująca się też ceramiką i kamieniarstwem. Pod jej czujnym okiem wielu młodych puławskich artystów zaczynało przygodę ze sztuką. Zorganizowała w Puławach pierwsze kółka podwórkowe. Dla dzieci i młodzieży zaadaptowała swój dom. Zajmowała się także działalnością konspiracyjną. Przykładem jej odwagi było organizowanie Dnia Niepodległości czy Święta Konstytucji 3 Maja.

Od 1975 prowadziła (z mężem Bogdanem Szewczykiem) spotkania zwane „Środowiskowym Kiszeniem Kapusty”, będące okazją do spotkania osób z Puław o poglądach niezależnych i opozycyjnych. Spotkania odbywały się w pracowni artystyczno-plastycznej Szewczyków w Puławach – tzw. Zachcie. W 1977 współinicjowała (z mężem) spotkań w Zachcie w ramach Uniwersytetu Latającego (do 1980 r. miało miejsce kilkanaście spotkań z przedstawicielami niezależnych środowisk politycznych i kulturalnych).

W latach 1977-78 kolportowała wydawnictwa niezależne (m.in. „Opinia”, „Spotkania. Niezależne Pismo Młodych Katolików”, „Głos”) odbierane z Warszawy. W 1978 rozkolportowała 200 sztuk pierwszej ulotki wykonanej w Puławach (znaleziona w Warszawie ulotka zawierająca apel o treści antysowieckiej, sfotografowana i powielona metodą heliograwiury przez B. Szewczyka). W 1978 r. współorganizowała w Zachcie niezależne obchodów 11 XI (m.in. odsłonięto pamiątkowy kamień z wyrytym przez nią pamiątkowym napisem). W kwietniu 1980 r. organizowała akcję ustawienia Krzyża Katyńskiego, następnie tzw. Górki Katyńskiej na cmentarzu komunalnym w Puławach. W lipcu i sierpniu 1980 r. wydrukowała ok. 200 własnoręcznie zaprojektowanych ulotek ośmieszających igrzyska olimpijskie w Moskwie, w sierpniu 1980 r. plakaty z podobizną Lecha Wałęsy. W dniu 20 sierpnia 1980 r. współinicjowała zbiórkę pieniędzy dla strajkujących stoczniowców. Od września 1980 r. działa w NSZZ „Solidarność”, jako przewodnicząca Komisji Zakładowej w Miejskim Domu Kultury. W marcu 1981 r. była jedną z założycielek Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK) w Puławach.

Po 13 grudnia 1981 r. przeżyła 4-krotne rewizje w mieszkaniu. Kontynuowała organizację niezależnych spotkań w Zachcie. Do 1989 r. działała jako drukarz (z Wacławem Hennelem i Wiesławem Rymkiewiczem) ulotek i pism podziemnych, m.in. „Tygodnika Wojennego”, broszur i kilkunastu serii znaczków poczt podziemnych (wg projektu własnego i projektu Krzysztofa Małagockiego). Drukowała na powielaczu ukrytym w piwnicy w Zachcie.

W 1989 r. była uczestniczką kampanii wyborczej KO „S” (wykonała plansze i plakaty). W latach 1989-93 działała w Zjednoczeniu Chrześcijańsko-Narodowym na Lubelszczyźnie (była jedną z jego założycielek), jako członek Zarządu Regionu i Zarządu Koła ZChN w Puławach. Od 1995 r. jest na emeryturze.

Wyróżniona Medalem KEN (1994), Odznaką Honorową Sybiraków (2006), medalem Zasłużony dla Województwa Lubelskiego (2009), odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2001). W wielu miejscach w Puławach została godnie upamiętniona.

Marcin Dąbrowski, Paweł Janowski