Stepek Jan Andrzej

Urodził się 23 grudnia 1951 r. w Sanoku, zmarł 9 listopada 1996 r. w Rzeszowie. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL), na Wydziale Nauk Humanistycznych (1977 r.); członek Koła Naukowego Studentów Historii (opiekun prof. Jerzy Kłoczowski).

Od połowy lat 70. związany ze środowiskami opozycyjnymi: w kontakcie z Bogdanem Borusewiczem, Januszem Krupskim, Piotrem Jeglińskim, m.in. w 1976 r.(po wyjeździe P. Jeglińskiego do Paryża i przerzucie do kraju powielacza) współtwórca niezależnego wydania książki George’a Orwella Folwark zwierzęcy; działacz w Duszpasterstwach Akademickich oo. pallotynów i oo. dominikanów (w tym czasie w kontakcie m.in. z Leszkiem Moczulskim, Wojciechem Ziembińskim, Antonim Macierewiczem). W 1977 r. udostępniał mieszkanie introligatorom niezależnych wydawnictw (m.in. 1. nr. kwartalnika literackiego „Zapis”). 14 maja 1977 r. z kilkoma osobami zatrzymany w pociągu do Krakowa w drodze na pogrzeb Stanisława Pyjasa. Latem 1977 r. współorganizator w Lublinie (w mieszkaniu Bożeny Wronikowskiej) klubu dyskusyjnego (z udziałem gości, m.in. Władysława Bartoszewskiego, Jacka Woźniakowskiego): w toku tych spotkań powstała m.in. idea wydawania niezależnego pisma „Spotkania”, w redakcji „Spotkań” odpowiedzialny za problematykę ukraińską, opracowanie techn. pisma i serii wydawniczej „Biblioteka Spotkań”. W okresie od 1977 r. do 1979 r. pracownik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku; od września 1979 r. studia doktoranckie na KUL. Uczestnik spotkań z działaczami Ruchu Młodej Polski (RMP) na Górze św. Anny.

W dniach 25-31 sierpnia 1980 r. uczestnik głodówki solidarnościowej ze strajkującymi robotnikami Wybrzeża w kościele MB KP w Stalowej Woli (z Januszem Krupskim, Januszem Bazydłą, Stanisławem Sudołem i Markiem Zielińskim); od września 1980 r. w „Solidarności”, sekretarz Koła „Solidarności” na KUL. Od 1 maja 1981 r. pracownik Biura Historycznego przy Ośrodku Badań Społecznych Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) „Solidarności” w Gdańsku, odpowiedzialny za zbieranie materiałów nt. Grudnia ’70, autor opracowania dot. wydarzeń w Szczecinie w 1970 r. (Grudzień 1970, Paryż 1986); redaktor i autor wstępu do broszury Gleba Jakunina O aktualnym stanie rosyjskiego kościoła prawosławnego i perspektywach religijnego odrodzenia Rosji. Referat przedłożony Chrześcijańskiemu Komitetowi Obrony Praw Wierzących w Rosji (Lublin-Warszawa-Kraków 1981).

Po 13 grudnia 1981 r. uczestnik strajków w WSK PZL Świdnik i FSC w Lublinie, następnie w ukryciu (m.in. w Rzeszowie i w Soninie na plebanii u ks. Jana Jakubowskiego), działacz podziemia, m.in. zaangażowany w szkolenie drukarzy. 23 września 1982 r. zatrzymany w Warszawie, 5 listopada 1982 r. po wyrażeniu zgody na emigrację zwolniony.

Od września 1983 r. na emigracji we Francji. Współpracownik wydawnictwa Editions Spotkania, zaangażowany w przygotowanie do druku wielu książek, redaktor pierwszych nr. kwartalnika „Libertas”, korespondent Radia Wolna Europa (RWE), uczestnik spotkań z przedstawicielami emigracji rosyjskiej, ukraińskiej, czeskiej i afgańskiej. W 1989 r. współautor (z P. Jeglińskim) tekstu Dlaczego nie pojedziemy do Warszawy („Arka” nr 26, 1989) wyjaśniającego powody, dla których Editions Spotkania odmówiły udziału w maju 1989 r. w warszawskich Międzynarodowych Targach Książki. Od lipca 1990 r. w Polsce, redaktor nacz. tygodnika „San” w Rzeszowie, od września 1990 r. dziennika „Nowiny”, od marca 1993 redaktor w dziale zagranicznym pisma; od lipca 1995 r. redaktor nacz. gazety „Wieczór Wrocławia”.

Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności (2017).

W okresie od 14 listopada 1977 r. do 9 lipca 1979 r. rozpracowywany przez Wydz. III KWMO w Krośnie w ramach Sprawy Operacyjnego Sprawdzenia (SOS), kryptonim Historyk; od 4 marca 1980 r. do listopada 1982 r. przez Wydz. IV KWMO w Lublinie w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpoznania (SOR), kryptonim Redaktorzy; od 23 września 1985 r. objęty Zabezpieczeniem Operacyjnym, od 11 grudnia 1986 r. do 16 stycznia 1990 r. rozpracowywany przez Wydz. II Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych (WUSW) w Krośnie w ramach SOS, kryptonim Historyk.

Michał Stręk